چای، یکی از محبوبترین نوشیدنیهای مردم ایران است که به طور گسترده در سراسر کشور مورد استفاده قرار میگیرد. از مراسمهای خانوادگی تا جلسات دوستانه و حتی در طول روزهای پرکاری، خرید چای به عنوان همراه وفادار هموطنان ایرانی شناخته شده است. این نوشیدنی با طعمی مطبوع و انواع مختلفش، همواره مورد توجه بوده و به دلیل اهمیت فرهنگی و اجتماعی خود، جزء عناصر مهم در زندگی روزمره ایرانیان محسوب میشود. از این رو، شناخت انواع چای و انتخاب بهترین آنها برای بسیاری از افراد اهمیت زیادی دارد. برای این منظور، در این مقاله قصد داریم با انواع چای ایرانی و خواص آن آشنا شویم. از چایهای سیاه گرفته تا چایهای سبز و حتی چایهای خوشعطر و متنوع، در این مطلب قصد داریم شما را با ویژگیها و خواص هر یک از انواع چای ایرانی آشنا کنیم تا بتوانید با اطمینان بیشتری بهترین چای متناسب با سلیقه خود مثل چای سبز را انتخاب کنید.
معرفی انواع چای ایرانی
چای ایرانی به عنوان یکی از مهمترین نوشیدنیهای پرطرفدار در ایران شناخته میشود. این نوشیدنی به دلیل تنوع و ویژگیهای منحصربهفردش، انواع مختلفی دارد که هر کدام از آنها از جمله چای ماسالا دارای طعم و خصوصیات خاص خود هستند. برخی از انواع معروف چای ایرانی عبارتند از:
1. چای شکسته
این نوع چای ایرانی ترکیبی از برگهای چای مختلف است که در فصلهای مختلف برداشت شده و پس از فرآوری، به شکل چای شکسته در میآید. با توجه به مخلوط بودن این چای، کیفیت آن معمولاً کمی پایینتر از سایر انواع چای است. این نوع چای معمولاً برای مصارف روزمره و استفادههای عمومی مورد استفاده قرار میگیرد.

2. چای کله مورچه یا چای باروتی
چای کله مورچه یکی از معروفترین انواع چای فوری و کیسهای در ایران است. این چای به دلیل سرعتی که در رنگدهی دارد و همچنین استفاده از باقیماندههای چایهای دیگر در فرآیند تولید، به عنوان یک گزینه محبوب برای مصرف روزمره شناخته میشود.

3. چای قلمی
چای قلمی یکی از انواع چای ایرانی با کیفیت متوسط و قیمت مناسب در بازار است. این نوع چای معمولاً از برگهای پایینی چای بهدست میآید و از محبوبیت خوبی در بین افرادی که به دنبال چایی با قیمت مقرون به صرفه هستند، برخوردار است.

4. چای ممتاز
این نوع چای دارای کیفیت بالایی است و بیشتر از برگها و بوتههای پایینی گیاه چای تشکیل شده است. اگرچه کمی کیفیت آن کمتر از چای سرگل است، اما همچنان یک انتخاب عالی برای دوستداران چای با کیفیت است. این چای عطر و بویی دلپذیر دارد و در بازار معمولاً در رده قیمت متوسط به بالا قرار دارد.

5. چای سرگل
این نوع چای به عنوان یکی از بهترین چایهای ایرانی شناخته میشود. از جوانههای ابتدایی گیاه و برگهای ریز و جوان چای تهیه میشود. طعم تلخ و خاص این چای همراه با کیفیت بالا، آن را به یکی از گزینههای محبوب و مورد توجه بین علاقهمندان به چای تبدیل کرده است.
6. چای بهاره یا چین اول

این نوع چای از اولین برداشت گیاه چای در فصل بهار تهیه میشود. بهعنوان یکی از بهترین انواع چای، دارای کیفیت بالا و عطر و طعم منحصر به فردی است که حتی تا یک سال میتواند بدون از دست دادن کیفیتش نگهداری شود.
7. چای تابستانه یا چین دوم
این نوع چای از دومین برداشت گیاه چای در فصل تابستان بهدست میآید. کیفیت این چای متوسط بوده و تلخی آن نسبت به چای بهاره کمتر است. این چای گزینهای مناسب برای افرادی است که به سلامتی بدن خود اهمیت میدهند.
8. چای پاییزه یا چین سوم
این چای اغلب دارای کیفیت و طعم کمتری نسبت به سایر انواع چای است. اغلب از این برداشت برای تهیه چای کلهمورچه یا چای شکسته استفاده میشود. تلخی این چای کمتر است و زودتر رنگ میدهد، بنابراین اغلب در چایهای کیسهای مورد استفاده قرار میگیرد.

معرفی خواص چای ایرانی
چای ایرانی از زمانهای قدیم در فرهنگ و زندگی روزمره مردم این سرزمین جایگاه ویژهای داشته است. خواص چای ایرانی به عنوان یک منبع غنی از آنتی اکسیدانها و مواد مغذی مختلف، بسیار متنوع و ارزشمند است. آشنایی با خواص چای ایرانی باعث میشود تا از نوشیدن آن بیشتر لذت ببرید. در ادامه، به برخی از خواص این نوشیدنی محبوب اشاره میکنیم:

1. آنتیاکسیدان زیاد:
چای ایرانی حاوی مقادیر زیادی از آنتیاکسیدانها است که از مهمترین خواص آن محسوب میشود. این آنتیاکسیدانها، به عنوان مواد ضد اکسایشی عمل میکنند که به از بین بردن رادیکالهای آزاد و کاهش آسیب سلولی در بدن کمک میکنند. همچنین، مصرف منظم چای ایرانی میتواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و خطر ابتلا به بیماریهای مختلف را کاهش دهد. از جمله آنتیاکسیدانهای موجود در چای ایرانی میتوان به پلیفنول اشاره کرد که خاصیت آنتیاکسیدانی بسیار قوی دارد.
2. قلب سالمتر:
چای ایرانی به خصوص چای سیاه، میتواند به سلامت قلب کمک کند. فلاونوئیدها، گروهی از آنتیاکسیدانها که در چای سیاه یافت میشوند، به طور خاص برای سلامتی قلب مفید هستند. مصرف چای سیاه به طور منظم میتواند به کاهش عوامل خطر بیماریهای قلبی مانند فشار خون بالا، کلسترول بالا و افزایش میزان تریگلیسرید کمک کند. به عنوان مثال، یک مطالعه نشان داد که مصرف چای سیاه به مدت ۱۲ هفته میتواند میزان تریگلیسرید و کلسترول خون را کاهش داده و سطح قند خون را نیز کنترل کند.
3. پیشگیری از سرطان:
چای ایرانی، به خصوص چای سیاه، حاوی پولیفنولها و آنتیاکسیدانهایی است که میتوانند در پیشگیری از بروز سرطان موثر باشند. این ترکیبات به جلوگیری از صدمه دیدن بلوکهای DNA و ایجاد سرطان کمک میکنند. مطالعات نشان دادهاند که زنانی که بطور منظم چای سیاه مینوشند، احتمال مبتلا شدن به سرطان تخمدان را کاهش میدهند. مطالعات دیگری نیز اثرات مثبت پولیفنولهای موجود در چای را بر روی سلولهای سرطانی بررسی کردهاند و نشان دادهاند که مصرف روزانه چای سیاه میتواند در کاهش رشد سلولهای سرطانی موثر باشد. اگرچه چای سیاه نمیتواند به تنهایی به عنوان درمان جایگزین برای سرطان مطرح شود، اما مصرف منظم آن میتواند به عنوان یکی از روشهای پیشگیری از بروز سرطان مورد استفاده قرار گیرد.
4. سلامت دهان و دندان:
یکی از فواید چای ایرانی، کمک به سلامت دهان و دندان است. مطالعات نشان دادهاند که مصرف چای سیاه میتواند به کاهش تشکیل پلاکت در دهان کمک کرده و مانع رشد باکتریهایی که باعث ایجاد حفرهها و پوسیدگی دندانها شود. پولیفنولهای موجود در چای سیاه باکتریهایی که باعث ایجاد حفره های دندانی میشوند را نابود میکنند و همچنین مانع رشد آنزیمهای باکتریایی میشوند که به دندانها متصل خواهند شد. مطالعات انجام شده توسط انجمن تحقیقات بهداشت چای نشان دادهاند که شستشوی دهان با چای سیاه میتواند منجر به کاهش باکتریها و اسید دهان شود و همچنین میزان خونریزی لثه را کاهش دهد.
۵. جلوگیری از سکته مغزی:
سکته مغزی به عنوان دومین عامل اصلی مرگ و میر در سراسر جهان شناخته میشود، اما خوشبختانه بیش از ۸۰٪ از موارد آن قابل پیشگیری هستند. مطالعات نشان میدهد که مصرف چای سیاه میتواند به کاهش خطر سکته مغزی کمک کند. یک مقاله منتشر شده در سال 2009 نشان داده است که افرادی که روزانه حداقل ۳ فنجان چای مصرف میکنند، ۲۱٪ کمتر احتمال مبتلا شدن به سکته مغزی را نسبت به کسانی که فقط یک فنجان چای مصرف میکنند، دارند. مطالعات دیگر نیز نشان دادهاند که افرادی که روزانه چهار فنجان یا بیشتر چای سیاه مینوشند، خطر سکته مغزی در آنها کمتر از ۳۲٪ بوده است.
6. کاهش خطر دیابت:
مصرف چای ایرانی میتواند به کاهش خطر ابتلا به دیابت کمک کند. براساس یک تحقیق انجام شده بر روی افراد سالخورده ساکن در جزایر مدیترانه، مشخص شد که افرادی که به طور متوسط روزانه یک یا دو فنجان چای سیاه مصرف میکنند، ۷۰٪ کمتر احتمال مبتلا شدن به دیابت نوع ۲ را دارند. چای سیاه فعالیت انسولین را بیش از ۱۵ برابر افزایش میدهد و برخی ترکیبات موجود در آن میتوانند به افزایش سطح انسولین کمک کنند. این نشان میدهد که چای سیاه میتواند به کنترل قند خون و پیشگیری از دیابت کمک کند، در حالی که خود چای سیاه بدون افزودن شیرینی، کالری بسیار کمی دارد.
7. ایجاد آرامش و رهایی از استرس:
چای ایرانی، علاوه بر احساس آرامش و راحتی پس از یک روز پر استرس، دارای موادی مانند آمینو اسید است که به بهبود تمرکز کمک میکند. مطالعات نشان دادهاند که مصرف منظم چای سیاه میتواند سطح هورمون استرس کورتیزول را در بدن کاهش دهد.
8. کمک به کاهش فشار خون:
با توجه به اینکه فشار خون بالا برای بسیاری از افراد یک مشکل جدی به شمار میرود، تحقیقات نشان دادهاند که یکی از خواص چای ایرانی، کاهش فشار خون میباشد. در یک تحقیق، شرکت کنندگان به مدت شش ماه روزانه سه فنجان چای سیاه مصرف کردند و نتایج نشان داد که فشار خون سیستولیک و دیاستولیک آنها به طور قابل توجهی کاهش یافت.